Detalle - arteederrenmuseoa
Margolanari begira - Amba.
MARGOLANARI BEGIRA
"Soroak bedeinkatzen"
Margolaria: Adrián Aldecoa
Carlos Ortiz de Zárate
(etnografoa)
Jarduera hau Ignacio Aldecoa idazle arabarraren jaiotzaren mendeurrena ospatzeko ekitaldien parte da. Izan ere, margolan hau aitzakia gisa erabiliko dugu Aldecoaren bizitza testuinguruan kokatzeko, bere aitona Lorenzo, dekorazio pintorea, Orozkotik Gasteizera etorri zenetik. Era berean, gogora ekarriko ditugu bere aita Simonek eta Adrián Aldecoa osaba pintoreak Arabako margolariekin zituzten solasaldiak, idazlea maiz joaten baitzen haietara.
Jarraian, Carlos Ortiz de Zárate etnografoak margolan honen aurrean hitz egingo digu Arabako landa eremuan soroak bedeinkatzeko zegoen ohituraz, nekazariek Aste Santuaren inguruan egiten zutena. Gainera, landa eremuan fenomeno atmosferikoetatik babesteko dauden tradizioen berri ere emango digu.
Fray Francisco pasealekua 8
Carlos Ortiz de Zárate
Etnografoa
Telefonoa: 945 155 226 | 945 181 918
E-maila: museobellasartes@araba.eus
EMAKUMEA. FAMILIA ETA LANA
Emakumea. Familia eta lana erakusketan museo honen bilduma garatzen den esparru kronologiko eta geografikoak mugatzen du emakumearen irudikapena. Gainera, funtsean bi eremutan zentratzen da, familiakoa eta lanekoa, eta kanpoan uzten ditu beste gai eta genero batzuk, hala nola, erretratua eta biluzia, non emakumea oso presente egon den artearen historia osoan.
Lanek beren egileen bidez, guztiak gizonezkoak, hitz egiten digute, hain zuzen ere, emakumeek hezkuntzara oro har, eta are gehiago arlo artistikora sartzeko zituzten zailtasunen ondorioz. Lan horiek emakumeak XIX. eta XX. mendeen artean euskal gizartean betetzen duen zereginera hurbiltzen gaituzte, bizimodu tradizional eta landatar batetik hiriko eta industrial batera igarotzen ari baita. Bizimodu horiek, emakumea protagonista dela, artista bakoitzaren estilo eta ikuspegi berezitik kontatzen dira, eta atal hauetan azaltzen dira: Emakumea landa-eremuan, Emakumea eta itsasoa eta Amatasunetik haratago.
Fray Francisco ibilbidea, 8
Bilduma iraunkorra
Arabako Arte Ederren Museoa 1850-1950 urteen arteko euskal artean espezializatuta dago. Hainbat egileren bidez, garai haren bilakaera ikus daiteke, hasi artista aitzindarietatik (Juan Ángel Sáez, Juan de Barroeta edo Antonio Mª de Lecuona) eta lengoaia inpresionista eta postinpresionista erabiltzen duten beste batzuetaraino (Darío Regoyos, Francisco Iturrino, Juan de Echevarría, Aurelio Arteta edo Ignazio Zuloaga). Elías Salaverríaren eta Ramón eta Valentín Zubiaurreren konposizio handiek, gainera, haien inguruko eta garaiko nekazaritza eta industria gizartearen testigantza ematen dute, zeina desagertzeko arriskuan baitzegoen Euskal Herriko industrializazioaren garapena zela eta.
Leku berezia du Ignacio Díaz Olano margolariak, Arabako margolaritzan ezinbesteko figura izan baita, bere lanetan genero guztiak landu zituelako, bereziki gai kostunbristak. Irakaskuntzan ere aritu zen eta artista arabar askoren maisu izan zen. Margolari honen izenburu enblematikoak "Jatetxea", "Kalbarioko erromeriako itzulera" edo "Angelusa errezatzen soroan" dira, zeinak museoaren bildumaren esentziaren parte diren.
rabako artea oso presente dago berriz ere Fernando de Amáricari modu monografikoan eskainitako aretoetan. Haren fundazioaren obrak dira eta hemen daude gordeta modu iraunkorrean. Kronologikoki antolatutako ibilbideak aukera ematen du ikusteko haren jarduera luzean erabilitako joera estilistikoen segida (errealismoa, inpresionismoa, espresionismoa) eta paisaiarekiko duen joera berezia. Gehienak euskal lurraldeko tokiak dira, baina margolan batzuk Errioxari, Gaztelari eta beste eremu batzuei eskainiak daude.
XVIII. eta XIX. mendeetako Espainiako arte bilduma 1912ko jauregiko aldean dago eta, nahiz eta kopuruari dagokionez txikia izan, garrantzitsua da kalitatean. Batez ere erretratu eta paisaien bidez, trantsizio bat ikusten da obretan, hain zuzen, pintura klasiko eta akademikotik erromantizismoaren saiakera espontaneoenetara edo mugimendu errealistaren kokapen zuzenenera doana. Horren adibide onak dira Vicente López, Federico eta Raimundo de Madrazo, Carlos de Haes, Aureliano Beruete, Joaquín Sorolla edo José María Sert.
