Detalle - arteederrenmuseoa

Joan zen 2021. urtean, Daniel Zuloaga Boneta (1852-1921) zeramikagilearen heriotzaren urteurrena izan zen. Hori dela eta, Arabako Arte Ederren Museoak autorearen eta bildumako haren artelanen inguruko erakusketa txiki bat aurkezten du. Bere irudiari oso lotuta dauden bi margoz lagunduta daude: Pablo Uranga arabarraren "Segoviako gizon batzuk” eta Elias Salaverriak sinatutako bere erretratua.

Daniel Zuloaga Boneta XIX. eta XX. mendeen arteko Espainiako artista-familia garrantzitsuenetako batekoa da, Zuloaga familiakoa. Jatorria Eibarren (Gipuzkoa) zuelarik, haren kideetako asko -hala nola Ignacio Zuloaga margolari ezaguna- armagile, damaskinatzaile, zeramikagile edo margolari bezala nabarmendu ziren, eta haietako askoren ospea gure mugetatik kanpora zabaldu zen.

1867an, Danielek 15 urte zituela, hiru gazteak hasi ziren Frantziako Sèvres-ko zeramika fabrikan ikasten, zeina Europa guztiko prestigiotsuenetako bat baitzen. Bost urtez egon zen han, eta zeramikagintzako tekniketan prestakuntza sendoa lortu zuen.

Guillermo bere anaiarekin batera, parte hartu zuen eraikuntza garrantzitsuetan aplikatutako zeramika barne zuten proiektu askotan, Espainia guztian zehar. Madrilen, hainbat eraikin enblematiko egin zituen, hala nola Velázquezen jauregia eta Kristalezko jauregia, Retiro parkean, edo Meatzeetako Ingeniarien Goi-mailako Eskola Teknikoa. Euskal Herrian, erakusgarri ugari ditugu Donostian, hala nola Arte eta Lanbide Eskolako dekorazioa. Bilbon, eraikuntza partikularretan egindako hainbat esku-hartze daude. Lan horietarako bere ekarpenaren eskakizun teknikoarengatik, Daniel Segovian kokatu zen 1893an.

Bere lantegia ireki zuen La Segoviana deituriko toska fabrika batean. 1905ean, hondaturik zegoen eliza erromaniko bat erosi zuen, San Juan de los Caballeros izenekoa. Zaharberritu ondoren, zeramika tailer bihurtu zen eta bertan lanean hasi zen bere seme-alabekin. Lantegia izen handiko zentro artistiko bilakatu zen.

Arkitekturan dekoraziorako grinak gainbehera egin zuenean, lantegia birbideratu zen formatu txikiko lanak, apaingarriak eta askotariko gaiei buruzkoak, sortzera. Holakoek arrakasta komertzial handia izan zuten eta ospe handia eman zioten. Museo osoan hainbat tipologia ikusten ditugu: kaxa, plaka edo azulejoa, tiborea eta emakumeen busto txikia, arabiar jatorriko teknika tradizional batzuekin eginak, Zuloagatarrek berreskuratu zituztenak, hala nola plaketarako erabilitako "arroa edo ertza" edo "urre koloreko erreflexuena", metal preziatuen efektu iridiskorrekin, Ortzarentzat.

Eskualdeko seriea ezagunenetako bat da. Gaztelako paisaia eta tipoak dituzten eszenetan oinarritzen da, plater, kaxa, pitxer eta abarren gainean margotzen dituenak.

Segoviarekiko erreferentziak (katedrala, hirigunea edo bertako biztanleak) nonahi ageri dira. Beste serie batzuk dira Heraldika, errege-armarriarekin, eta Erretratuak, emakume ijitoaren bustoa izango litzatekeena.

Daniel Zuloaga 1921ean hil ondoren, haren alarguna eta seme-alabak izango dira tailerraren jarraitzaileak. Ekoizpen handia mantendu zuten, ale txikien ereduak errepikatuz, 1920ko eta 1930eko hamarkadetan zehar. Beren lanen promozio komertziala egin zuten, katalogo, posta-txartel, azoka eta erakusketen bidez.

San Juan de los Caballeros-ko lantegia Estatuak erosi zuen 1947an, haren ondare historikoa gorde ahal izateko. Gaur egun, Segoviako Zuloaga Museoa da, Gaztela eta Leongo Gobernuarena.

Arabako Arte Ederren Museoak, 2018an, Joaquín Bárbara Baltza margolariaren (Laudio, Araba, 1867-Santander, Kantabria, 1931) Villamejorreko Markes txit gorenaren erretratua eskuratu zuen. Ekarpen aparta izan da hori artistaren memoria eta obra behin betiko berreskuratzeko.

Keinu horrekin zegoen hutsune bat bete du Museoak, Bárbarari toki bat emanez lehen aldiz Euskadiko artisten bildumetan —orain arte bera ez zen agertzen haren pinakoteketan— eta bere jardueraren zati handi bat bere jatorrizko lurretik kanpo egin zuen egile bat lur horretara geratzeko itzultzea ahalbidetuz. Pieza osorik zaharberrituta eta jendaurrean aurkeztuta, aukera ematen zaigu orain arabar horren lanera, zeinaren ibilbidea ezegonkorra baina nabarmena izan baita, hein batean finkatuta dagoen abiapuntu batetik berriz hurbiltzeko eta, halaber, Ignacio Figueroa Mendietaren azalpen biografiko labur bat emateko, bere garaiko negozioetako, politikako eta gizarteko pertsonaia ospetsua izanik, eta olio-pinturaren protagonista. Obra hori margolariak, mandatu bidez edo bere ekimenez, bere ibilbidean askotan landutako erretratuaren generoaren adibide ona da; izan ere, kritikak eta historiografiak genero horrengatik aitortu eta gogoratu du, batez ere.

Erakusketan, lanarekin batera panel batzuk daude, margolariaren ibilbidea eta erretratatuaren nortasuna azaltzen dituztenak, testu eta irudien bidez. Haietariko azkena lanaren zaharberritzeari, haren aurreko egoerari eta jasan duen esku-hartzeari buruzkoa da.

• Suite Breve · Ladislas Rohozinski (1886 - 1938)
• Deux Interludes · Jacques Ibert (1890 - 1962)
• Sonata · Claude Debussy (1862 - 1918)
• 1. Pastorale · 2. Interludio · 3. Final

Hiru sonata berantiarretatik, lehena, txirula, biola eta harparako, debussianoena da. Harmoniaren eta formaren anbiguotasunak, esaldi zatikatu eta zalantzatiek eta kolorearen erabilera ia puntazorrotzak antzekotasun harrigarria dute aurreko orkestra-lanekin, hala nola La mer eta Prélude à l 'après-midi d' un faunerekin. Harpa irekitzeko arpegioari txirularen akrobazia gehitzen zaio; biola txirularekin batera kukutzen da eta gai desartikulatu, ameslari eta urtsu bat sartzen du. Bigarren atala arinagoa da, erritmo punteatuak eta dardara ditu biolan, eta tempoaren azelerazioa. Interludioa pastoralagoa da "pastoralaren" lehen mugimendua baino, belardian zeharreko benetako ukitua, txirula eta biolak harpazko tapiz baten gainean partekatzen duten doinu saltarino eta axolagabearekin. Amaierak elementu sutsu bat gehitzen die orain arte sartutako ideiei: erritmoa bizkortu egiten da, ehundura trinkoagoa bihurtzen da, tesitura baxuagoa. Pentatonikan oinarritutako gaiari erantsita, mugimenduak bere aurreko obran hainbeste eragin izan zuten ekialdeko tinbre eta harmonien eragina gogorarazten du. Debussyk berak ezagutu zituen konpositore gaztearen itzalak obra honetan, eta, antza, 1916ko abenduaren 11n Godeti idatzitako gutun batean haren galera deitoratu zuen: "Soinua ez da txarra, nahiz eta ez dagokidan niri musikaz hitz egitea. Hala ere, lotsarik gabe egin nezake, ezagutzen ez dudan Debussy baten musika delako. Izugarri tristea da eta ez dakit batek barre edo negar egin behar duen, agian biak? "

• Bisitarientzako informazio gunea
• Liburuxkak:

 

Folleto del museo

Museum brochure

 

Museoaren liburuxka

Brochure du musée

• Argitalpenak kontsultatzea eta saltze
• Arropazaindegia
• Doako audiogidak euskaraz, gaztelaniaz, ingelesez eta frantsesez
• Desgaitasuna duten pertsonentzako sarbideak eta zerbitzuak Ekipamendua doan maileguan: makila-aulkiak, aulki tolesgarriak edo gurpil-aulkiak.

Museoak liburutegi espezializatu bat du, eta haren funts bibliografikoa bildumako funtsen ikerketara eta dokumentaziora bideratuta dago.

Astelehenetik ostiralera, 10:00etatik 14:00etara

Hitzordua hartuta: 945181919 / 945 155226

    e-maila:  museobellasartes@araba.eus

Argitalpen lerroak museoaren funtsen obrei edo egileei buruzko bilduma katalogoak, azterlanak eta ikerketak jasotzen ditu, baita aldi baterako erakusketen katalogoak, liburuxkak, areto orriak eta abar ere.

Argitalpenen laburpena >>

Servicio de audioguías

 

Audiogidak:

            - Arabako Arte Ederren Museoa

Processio: Pintura erlijiosoa Arabako Arte Ederren Museoan

• APIRILAK 14 - 12:00ETAN.
• APIRILAK 15 - 12:00ETAN.
• APIRILAK 16 - 12:00ETAN.
• APIRILAK 17 - 12:00ETAN.
• Arabako Arte Ederren Museoa
• BISITA GIDATUA

Sert-ek jasotako prestakuntzaren helburu nagusia zen familiako tradizioa betikotzea ehungintza arloan; bien bitartean, arte eskolak jaso zituen jaioterrian, hots, Bartzelonan. Nahiko gazte zela, umezurtz geratu zen, eta orduan jasotako herentzia garrantzitsua baliatuta, Parisera joan zen 1899an. Han, nazioarteko arrakasta izugarria lortu zuen artistak. Serten lehen emazteak, Misia Godebskak, garai hartako Parisko artisten musak, eragin handia izan zuen artistaren ibilbidean, paristar gizarteko goi-mailako giroetan sartzeko aukera eman baitzion. Modako margolari bihurtuta, Espainiako nahiz nazioarteko bezero kosmopolita, aberats eta ezagunek eskaera ugari egin zizkioten Serti, bai eta sasoi hartako erakunde garrantzitsuenek ere.

Sert pintura muralean espezialista handia izan zen. Tailerrean, kolaboratzaile askoren laguntzaz, etorri manierista eta barrokoko konposizio ikaragarriak, dinamismo handikoak, landu zituen. Serten arte unibertsoa erlijiozko gaien, Espainiako gaien eta Ekialdeko munduaren inguruan ardaztu zen. Gune enblematiko batzuk apaindu zituen, hala nola New York-eko Waldorf-Astoria hoteleko jantokia edo Genevako Nazioen jauregiko Kontseiluaren aretoa. Hala ere, Serten proiektu handinahienetako bat Vic hiriko katedralaren apainketa izan zen.

"Segalarien biaoa" Frantziako estatuaren eskariz egindako 12 margolanen multzoko bat da. Geroago, irudiak Parisko Gobelinoen Errege Manufakturan ehundu ziren tapizak egiteko. Margolan honetan, Sertek Cervantesen kostunbrismoan, pikaroen eleberrietan eta Goyaren kartoietan oinarritutako kontakizuna margotu zuen. Ohikoa ez den teknika erabilita, olioa buztinezko ore baten gainean, nekazaritza arloko irudia margotu zuen, herriko gizon-emakumeez hornituta. Bertan, haga darabilen morroi kapeladun batek eraztuna kendu dio poltsikotik lastozko azaoen gainean lotan dauden segalarietako bati. Atzealdean, Gaztelako soro segatuen atzean, landagune bat eta eliza bateko dorrea ikus daitezke. 

La voz invisible de las compositoras

Gaia:  

Emakume konpositoreen lana bidegabeki ahaztua izan da. Kasurik onenean, Musikaren Euskal Artxiboko (Eresbil, Errenteria) apaletan aurki daitezke haien konposizioak. Haien lanak merezi du, garaikideenak bezala, programatzea, grabatzea eta interpretatzea. Hitzaldi honetan ezagutzera emango ditugu.

Emakumeen ikuspuntetik

"MAITASUNA ETA UMOREA" kontzertu bat izan daiteke, "MAITASUNA ETA UMOREA" errezital bat izan daiteke. "MAITASUNA ETA UMOREA"n hausnarketarako lekua dago; "MAITASUNA ETA UMOREA"n musikarako lekua dago. Baina honako hau aurki daiteke gehien "MAITASUNA ETA UMOREA"n: ironia, asko, ironia asko. Kontzertu honetan soinuak eta hitzak elkartzen dira, hitzak musikalak eta musika poesia izan daitezen saiatuz, jendeari begirada irribarretsua erakutsiz, literaturaren historiako emakumeek idatzitako testu sarkastikoenetan oinarrituta. Horretarako, Sonia San Román poetak maitasunari eta umoreari buruz urrezko mendetik gaur egun arte dauden testu onenen eta barregarrienen hautaketa egin du.

Emaitza kontzertu bat da, non hitzek musikari bidea ematen dioten estilo, garai eta nazio desberdinetako generoen ezohiko fusio batean, eta kontzertu atsegina, dibertigarria eta gogoeta dosi handia lortzen da.

Ezohiko kontzertu horretan, literatura eta musika arimaren hondoraino iristen dira irribarrearen bidez.