00a - Arabako pertsonaiak. XVII. Mendeko bi erretratu - arteederrenmuseoa

Aldi baterako erakusten ditugun bi lanek Arabako pertsonaiak izeneko sail bat irekitzen dute. Bi erretratuak museoaren bildumakoak izan arren, erakusketa iraunkorrean ikusi ohi ez diren lanak dira, eta, beraz, aukera ona da erretratuak eta egileak ezagutzeko.

 

Antonia de Eguíluz y del Barco, 1628an Gasteizen jaioa, Juan de Amigo arabar margolariak erretratatu zuen 29 urte zituenean. Gasteizko nobleziako familia batekoa zen, eta 17 urterekin ezkondu zen Bernardino de Isunza kapitain arabarrarekin. Bi ezkontideak merkataritzak aberastutako familietakoak ziren Senar-emazteak Aiztogile kaleko Arrieta jauregian bizi izan ziren, egungo Bibat Karta Museoan. Juan de Amigo (1641 eta 1678 artean dokumentatua), Gasteizko tailerreko margolari urreztatzaile nagusietako bat izan zen; hainbat sagrario, erretaula eta probintziaren irudien urreztatze eta estofatuan parte hartu zuen. Lan hau izan ezik, ezagutzen diren asto-pintura bakarrak Otazuko (Araba) erretaula nagusikoak dira, koadro hau baino lehenagokoak.

Erretratuak aurrez aurre begiratzen dio ikusleari, Austriarren gorteko erretratu ofizialetatik urrun. Eszenatoki soil batean dago. Eskuinean, familiaren armarri heraldiko kuartelatua dago. Luxuzko jantziak ditu, gaztaina-koloreko koloretan loreztatutako eta urrez brodaturiko jantziekin. Eskotearen parpailak eta ukabilak ere nabarmentzen dira, zehatz-mehatz irudikatuak. Bitxien multzotik, perla gurutzatuen ilarazko zartagin lodi bat duen paparrekoa nabarmentzen da. Bere ileak orraztuta agertzen dira, alde batean marra eta bestean zinta-floroia dituela.

 

José Fernández de Vicuña Andoin jauna Agurainen (Araba) jaio zen 1651n. Madrilen erretratatu zen, 1678an Santiagoko Ordenako Zaldunaren ohitura hartu zuenean. Garrantzi handiko gertaera zen kapare batentzat, gorteko margolari on batek erretratu gisa hilezkor bihurtzea merezi baitzuen

Pedro Ruiz González, margolaria, Arandilla del Arroyon (Cuenca) jaio zen 1638 eta 1642 bitartean, eta Madrilen hil zen 1706an. Antonio Frías Escalante eta Juan Carreño de Miranda margolariekin hezia, bere maisuen eragina etengabea izango da bere ibilbide osoan zehar. XVII. mendeko bigarren erdialdeko Madrilgo Barroko Osoko artista adierazgarria da, nahiz eta bere lan ezagunak urri samarrak izan.

 

Gai erlijiosoko lanak egin zituen batez ere, XVII. mendeko Espainiako gizarteak eta bizimoduak behartuta. Mihise hori da sinatuta ezagutzen den bakarra, erretratuaren generoaren barruan.

 

Eszenografia guztiz barroko batean, erretratatuak ile luzea darama, Karlos II.aren erregealdiko modan, eta zeta beltzez jantzita dago, galtzerdiak eta golilla zuria dituela. Kapan, gorriz brodaturik, Santiagoren gurutze handi bat ageri da, eta, gerrikoan, ezpata bat, zaldun kapare baten jantzia osatzeko. Idazmahaiko objektuek, hala nola tintontziak, lumak edo zigiluak, beren propietateak administratzearekin lotutako jarduera bat adierazten dute, beren kokapenari dagokion bezala. Pinturan, altzari txiki baten gainean dagoen brontze urreztatuko erloju baten presentzia elementu dotorea da, Fernández de Vicuña garaiko errege-erreginen eta pertsonaia handien erretratuekin erlazionatzen duena.

 

Ordoñana, Garibay, Andoin eta Basterra abizenei erreferentzia egiten dien familia-armarri kuarteldunak goiko ezkerreko angeluaz eta eskuineko angeluaz errematatzen du konposizioa, gortina gorri anpulatu batez, zeina jaso egiten baita, eta agerian uzten baitu jauregi-patio bat, erdi-puntuko arkuteriekin, altzipresekin eta iturri batekin.